گروسی: توانمندیهای هستهای ایران نگرانکننده است/ با خروج آمریکا، برجام وارد برزخ شد
تاریخ انتشار: ۷ آذر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۱۸۰۷۰۹
به گزارش قدس آنلاین، «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در گفتوگویی با شبکه فرانس۲۴ درباره ذخایر اورانیوم غنیشده ایران با بیان این که «ایران تسلیحات هستهای ندارد»، مدعی شد که ایران از برخی توانمندیهایی برخوردار است که نگرانکنندهاند.
مقامات ایران تاکید کردهاند تولید و بهکارگیری تسلیحات اتمی جایی در برنامه دفاعی ایران ندارد و ماهیت آن، صرفا، صلحآمیز است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
گروسی با اشاره به توافق هستهای(برجام) که در آن ایران با قدرتهای جهانی توافق کرد در ازای لغو تحریمها برنامه هستهای خود را محدود کند، گفت: «این توافق از زمان خروج آمریکا از آن در سال ۲۰۱۸، به نوعی وارد یک برزخ شده است و ایران هم از آن پس، پایبندی به این توافق را متوقف کرد. از این رو، امکان انجام دادن فعالیتهایی فراهم شد که تا حدی میتواند نگرانکننده باشد. به طور مثال، غنیسازی اورانیوم در سطوح بسیار بالا.»
گروسی در ادامه اشاره کرد که ایران عضوی از پیمان منع اشاعه تسلیحات اتمی(انپیتی) است و کشوری هستهای نیست.
مدیرکل آژانس با اشاره به ذرات یافتشده اورانیوم در برخی محلها در ایران گفت: «اختلافاتی وجود داشته است. به طور مثال، بازرسان آژانس ذرات اورانیوم غنیشده با خلوص بالا را در محلهایی که نباید اورانیومی در آن وجود میداشت، کشف کردند. بنابراین، مسائل زیادی درباره این برنامه هستهای پیش آمد و ما در تلاش بودهایم با ایران همکاری لازم را داشته باشیم تا آنها را حل کنیم.»
او افزود «ما در برخی موارد موفق شدهایم(این مسائل را حل کنیم) و در برخی موارد دیگر نتوانستهایم.»
گروسی بیان کرد که «در حال حاضر، در موقعیتی قرار داریم که هنوز سوالات بیجوابی وجود دارد. ما یک نهاد بینالمللی هستیم و به راهکارهای دیپلماتیک باور داریم اما در این زمینه، در شرایطی قرار داریم که مطلوبمان نیست.»
مدیرکل آژانس درباره میزان اورانیوم غنیشده در ایران گفت: «آنها مواد هستهای مهمی در اختیار دارند. تنها کشورهای هستهای، کشورهای دارنده سلاح اتمی این مواد را در اختیار دارند. در مورد ایران، به معنای این نیست که آنها سلاح اتمی دارند. آنها نوعی توانمدی دارند که مسلما نگرانکننده است.»
گروسی در این راستا، خواستار «همکاری کامل» ایران با آژانس بینالمللی انرژی اتمی شد.
او در پاسخ به این که آژانس در صورت همکاری نکردن ایران چه تدابیری خواهد داشت، گفت که اگر فعالیت راستیآزمایی و نظارت بازرسان آژانس رضایتبخش نباشد، میتوان گفت که در حال عدم پایبندی به تعهدات بینالمللی است و ممکن است کار آن به شورای امنیت سازمان ملل برسد یا تحریمهایی علیه آن اعمال شود.
گروسی افزود: « ایران میگوید میخواهد مانند یک کشور عادی و کشوری که در حال عمل به تعهدات خود است، با آن رفتار شود. آنچه ما میگوییم این است که (در) تاسیسات خود را باز و با آژانس بینالمللی انرژی اتمی در سطوح لازم همکاری کنید.»
آمریکا که در سال ۲۰۱۸ از توافق هستهای خارج شد و ضمن بازگردانی تحریمهای پیشین تحریمهای متعدد تازهای را نیز علیه ایران اعمال کرد و شرکای اروپایی برجام که از آن پس، تعهداتشان نسبت به کاهش تاثیر تحریمهای آمریکا بر ایران و عادیسازی روابط تجاری با ایران را عملی نکردهاند، اقدامات متقابل ایران را که بر اساس حقوق قانونی تعیین شده آن در برجام، به طور گامبهگام و با اطلاع قبلی انجام شد را نقض تعهدات برجامی آن تلقی کرده و در جلسات متعددی در شورای حکام به صدور بیانیههای سرزنشی متعددی علیه ایران پرداختهاند.
آمریکا و شرکای اروپایی توافق هستهای با بهانه کردن ادعاهایی علیه ایران در زمینه موضوعات فرابرجامی، از جمله امور داخلی ایران و شراکت دفاعی آن با روسیه مسیر مذاکرات وین را منحرف کردند و این مذاکرات بیش از یک سال است که با وقفه روبهرو شده است.
مقامات ایران، با این وجود، تاکید کردند که اقدامات متقابل هستهای ایران بازگشتپذیرند و در صورت اجرایی شدن تعهدات طرف مقابل به حالت قبل بازخواهند گشت.
ایران همچنین گفته است در صورتی که طرف مقابل در مذاکرات وین اراده سیاسی لازم را برای انجام دادن توافقی جهت احیای اجرای برجام نشان دهد، آماده خواهد بود با «حسن نیت» توافقی را برای لغو تمامی تحریمها در وین نهایی کند که تامینکننده منافع ملی ایران باشد.
گروسی همچنین در این گفتوگو به سوالاتی درباره تهدیدات هستهای در اوکراین و کره شمالی نیز پاسخ داد.
منبع: قدس آنلاین
کلیدواژه: رافائل گروسی آژانس بین المللی انرژی اتمی برنامه هسته ای ایران نگران کننده بین المللی تحریم ها هسته ای
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۱۸۰۷۰۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تهدید به بازنگری در دکترین هستهای؛ آیا امیدی برای توافق باقی مانده؟
نشانههایی وجود دارد که تماسهای مخفی بین ایالات متحده و ایران، نه تنها در مورد بحران غزه بلکه در مورد پرونده هستهای نیز در جریان است.
به گزارش اکوایران، ایران پس از عملیات پهپادی و موشکی به اراضی اشغالی و پاسخ محدود (رژیم) اسرائیل، ارزیابی کرد که توانسته با بازدارندگی هستهای اسرائیل و اتحاد نظامی اسرائیل و آمریکا به طور مؤثری مقابله کند.
بازنگری در دکترین هستهایبه نوشته استیمسون، ایران با دو دشمن روبروست که هر دو از تسلیحات هستهای برخوردار بوده، در حالی که ایران فاقد آن است. با این حال، در صورت تشدید بیشتر تنشها، ایران به احتمال زیاد برای ایجاد بازدارندگی در برابر حملات آینده، به سمت گریز هستهای پیش خواهد کرد.
در آستانه حمله محدود (رژیم) اسرائیل در ۱۹ آوریل، سرلشکر احمد حقطلب، رئیس سازمان حفاظت و امنیت هستهای در مورد لزوم بازنگری در استراتژی هستهای ایران در نتیجه افزایش تهدیدات آمریکا و (رژیم) اسرائیل صحبت کرد. او گفت: «اگر اسرائیل تصمیم بگیرد از تهدید حمله به مراکز هستهای ایران به عنوان ابزاری برای اعمال فشار بر تهران استفاده کند، بازنگری در دکترین و سیاستهای هستهای جمهوری اسلامی ایران و گذر از تحفظات قبلی اعلامشده توسط کشور، ممکن و قابلتصور است».
همزمان، روزنامه شرق مدعی شد امیرسعید ایروانی، سفیر ایران در سازمان ملل و معاون سابق دبیر شورای عالی امنیت ملی تماسهای آرام خود با آمریکا را نه تنها در مورد بحران غزه بلکه در مورد موضوع هستهای نیز ادامه داده است.
بنبست مذاکرات و توافق موقتآخرین دور مذاکرات رسمی هستهای در سپتامبر ۲۰۲۲ با پیشنهادی از سوی جوزپ بورل، نماینده عالی اتحادیه اروپا در امور خارجه و سیاست امنیتی به پایان رسید که به انجام نرسید.
مذاکره روسیه آمریکا درباره ایران ریابکوف رابرت مالیایران خواستار پایاندادن به اختلافات با آژانس بینالمللی انرژی اتمی در مورد مسائل پادمان، لغو تحریمهای آمریکا علیه سپاه پاسداران و تضمین ایالات متحده مبنی بر تداوم هرگونه توافق فراتر از دولت بایدن بود. چنین امتیازاتی حاصل نشد.
در غیاب توافق رسمی، آمریکا و ایران در ماه می۲۰۲۳ در عمان به تفاهم موقتی دست یافتند که ادعا شده بر اساس آن، ایران متعهد شد که غنیسازی اورانیوم را فراتر از ۶۰ درصد انجام ندهد، پنج شهروند دوتابعیتی ایرانیآمریکایی را آزاد کند و در ازای آن، وجوه بلوکهشدهاش توسط آمریکا آزاد گردد. واشنگتن همچنین سیگنالهایی فرستاد که تحریمهای نفتی علیه ایران را تشدید نخواهد کرد.
هدف از تفاهم موقت میان بِرَد مکگورک، هماهنگکننده امور خاورمیانه و شمال آفریقا در کاخ سفید و علی باقری کنی، مذاکرهکننده ارشد هستهای وقت ایران دورزدن کنگره آمریکا بود که در غیر این صورت، فرصت بررسی دقیق و احتمالاً مسدودکردن یک توافق رسمی را داشت. با این حال، اسرائیل با این موضوع مخالفت کرد و بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر (رژیم) اسرائیل در تماس تلفنی ۸ ژوئن ۲۰۲۳ به آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا هشدار داد که اسرائیل به هیچ توافقی بین واشنگتن و تهران پایبند نخواهد بود.
جنگهایی که سد مذاکرات شدندهمچنین همکاری نظامی ایران و روسیه با واکنش منفی کشورهای اروپایی و همچنین آمریکا مواجه شد. حمله روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ به شدت بر برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) سال ۲۰۱۵ تأثیر گذاشت و عملاً روندی که با ایران در سال ۲۰۰۸ آغاز شده بود را نابود کرد.
جنگ اوکراینبا افزایش قیمت انرژی پس از حمله روسیه به اوکراین، برخی از فشارهای اقتصادی فوری بر ایران کاهش یافت. روسیه و ایران به هم نزدیکتر شدند و روایت افول غرب و نیاز به «نگاه به شرق» در تهران قوت یافت.
با این حال، روابط اقتصادی نزدیکتر با روسیه و چین نتایج مطلوبی را برای رشد اقتصادی ایران به همراه نداشت. ایران قرار بود مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا را در عمان در اواسط اکتبر ۲۰۲۳ از سر گیرد. آغاز جنگ غزه مانع از این امر شد، هرچند گزارش شده که دو طرف در ژانویه ۲۰۲۴ برای بحث در مورد حملات حوثیها در دریای دیدار کردند.
در بحبوحه ادامه جنگ غزه و افزایش تنشها میان آمریکا و گروههای مقاومت منطقه، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی اعلام کرد که ایران تولید اورانیوم با خلوص بالا را افزایش داده و از اواسط ۲۰۲۳، کاهش تولید را معکوس کرده است. مقامات آمریکایی بر این باورند که ایران در صورت غنیسازی بیشتر، سوخت کافی برای گریز هستهای را در اختیار دارد و زمان لازم برای آن را میتوان با روز اندازهگیری کرد، نه با ۱۲ ماه که توسط برجام تعیین شده بود.
گزینههای غربهنوز هم برنامههایی روی میز وجود دارد که میتواند مذاکرات هستهای را احیا کند. تهران اعلام کرده که عمانیها یک مکانیسم «کم در برابر کم» یا «گامبهگام» مشابه توافق می۲۰۲۳ ارائه کردهاند. یکی دیگر از احتمالات که توسط علی واعظ و ولی نصر پیشنهاد شده، تقویت همکاریهای منطقهای به عنوان راهی برای جبران محدودیتهایی در برنامه هستهای ایران است.
همچنین گزارشهایی از طرح ژاپن برای احیای مذاکرات هستهای به گوش میرسد، اگرچه هیچ جزئیاتی منتشر نشده است. ژاپن سابقهای در میانجیگری هستهای ندارد، اما به عنوان میانجی برای دستیابی به آتشبس جنگ ایران و عراق نقش مهمی ایفا کرد.
اگر نهایتاً مرگ برجام اعلام شود، غرب سه گزینه دارد: بازدارندگی، اقدام نظامی یا مذاکرات جدید. قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد که برجام را در سال ۲۰۱۵ تأیید کرد، در اکتبر ۲۰۲۵ منقضی میشود. پیش از آن، بریتانیا یا فرانسه میتوانند در صورت غنیسازی اورانیوم توسط ایران به سطح گریز هستهای، تحریمهای سازمان ملل علیه تهران را «بازگردانند». ایران تهدید کرده که در صورت بازگشت تحریمها، از پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای (مانند کاری که کره شمالی در سال ۲۰۰۲ انجام داد و سپس به ساخت بمب اقدام کرد) خارج خواهد شد.
سؤالی که مطرح میشود این است که آیا ایالات متحده در پی حمله تلافیجویانه ایران به اسرائیل در ۱۳ آوریل، تحریمهای نفتی را تشدید خواهد کرد؟ دولت بایدن تحریمهای جدیدی را علیه تولید پهپاد و فولادسازی ایران اعلام کرده، اما هیچ اشارهای به تحریمهای نفتی نداشته است. با توجه به اینکه تنها مزیت توافق فعلی بین دو کشور این بوده که ایران میتواند نفت را به چین بفروشد، به احتمال زیاد وضعیت شکننده موجود در طول انتخابات ریاستجمهوری آمریکا در سال ۲۰۲۴ ادامه خواهد یافت.
با این حال، حتی اگر بایدن در انتخابات پیروز شود، احتمالاً در مورد کاهش تحریمها علیه ایران با احتیاط عمل خواهد کرد.
ممکن است ایران برای حفظ برجام بر روی کاغذ، تا زمانی که قطعنامه سازمان ملل در سال ۲۰۲۵ منقضی شود و شورای امنیت دیگر «درگیر» این موضوع نباشد، از اهرمهای خارج از موضوع هستهای استفاده کند.
جنگ غزه همچنین هم محدودیتها و هم فرصتهای ایران و گروههای مقاومت را برای مقابله با اسرائیل و آمریکا نشان داد. عملیات مستقیم ایران به (رژیم) اسرائیل، تحلیل دقیقتری از واکنش اسرائیل و آمریکا به ایران، خارج از «منطقه خاکستری» را در اختیار تهران قرار داد. ایران با ارزیابی این اطلاعات، میتواند برای استفاده در مذاکرات هستهای آتی اهرم فشار به دست آورد.
بهترین راه پیش رو میتواند ادامه تعهدات تکمادهای از سوی دو طرف بوده و در عین حال، خطقرمزها برای جلوگیری از تشدید درگیری در هر دو عرصه هستهای و منطقهای را رعایت کند. با درسگرفتن از تجربیات گذشته، هنوز هم یافتن راهحلی متوازن برای حلوفصل موضوع هستهای بر اساس فرآیندی گامبهگام امکانپذیر است.